NHỮNG THÀNH TỰU NỔI BẬT TRONG 80 NĂM XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN NGÀNH VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
- Thứ sáu - 22/08/2025 12:33
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Trải qua 80 năm vẻ vang đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam đã ghi dấu ấn sâu sắc bằng nhiều thành tựu nổi bật, góp phần quan trọng vào công cuộc giải phóng, thống nhất, kiến thiết và phát triển đất nước. Những thành tựu đó không chỉ là kết quả của sự nỗ lực bền bỉ, mà còn là minh chứng sống động cho vai trò của văn hóa như một nguồn sức mạnh nội sinh và nền tảng tinh thần vững chắc của dân tộc.
🕊 1. Giai đoạn 1945 – 1954: Văn hóa đồng hành cùng cách mạng giải phóng dân tộc
Sau khi Đề cương về Văn hóa Việt Nam (1943) ra đời, văn hóa cách mạng đã bước vào một giai đoạn lịch sử trọng đại – gắn bó mật thiết với sự nghiệp giải phóng dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa trở thành vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng, hiệu triệu toàn dân đứng lên khởi nghĩa, giành độc lập với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Tinh thần cách mạng ấy được khắc họa rõ nét trong các tác phẩm văn hóa nghệ thuật tiêu biểu như Tiến quân ca (Văn Cao), Diệt phát xít (Nguyễn Đình Thi), Mười chín tháng Tám (Xuân Oanh)…
Trong những năm kháng chiến chống Pháp, phương châm "kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến" trở thành kim chỉ nam hành động. Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất (1946) do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đã xác lập vai trò tiên phong của văn hóa. Lời căn dặn: "Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi" đã khơi nguồn cảm hứng và trách nhiệm cho biết bao thế hệ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà báo, nghệ nhân...
Từ lời ca, nét bút đến thước phim, sân khấu, tranh cổ động... đều trở thành những vũ khí tinh thần mạnh mẽ, góp phần vào chiến thắng Điện Biên Phủ – lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
🔥 2. Giai đoạn 1954 – 1975: Văn hóa kháng chiến – Văn hóa kiến thiết xã hội chủ nghĩa
Trong kháng chiến chống Mỹ, văn hóa tiếp tục thể hiện vai trò dẫn dắt, cổ vũ tinh thần yêu nước, kết nối ý chí Bắc - Nam. Miền Bắc từng bước hình thành nền văn hóa xã hội chủ nghĩa với hệ thống thiết chế văn hóa như nhà hát, thư viện, rạp chiếu bóng, bảo tàng… phục vụ nhân dân, xây dựng con người mới XHCN.
Cùng lúc đó, ở chiến trường miền Nam, các phong trào "tiếng hát át tiếng bom", các tác phẩm phản ánh khí thế chiến đấu sục sôi đã thôi thúc hàng triệu trái tim yêu nước. Những câu thơ như: “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy tương lai” (Tố Hữu) đã trở thành biểu tượng tinh thần thời đại.
Lực lượng văn nghệ sĩ, nhà báo, họa sĩ, quay phim... không chỉ là những người làm nghề, mà là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, trực tiếp tham gia chiến đấu hoặc sáng tạo trong lửa đạn.
Văn hóa trong thời kỳ này không chỉ là công cụ tuyên truyền mà đã trở thành nguồn sức mạnh tinh thần nội sinh, hun đúc ý chí chiến đấu, lòng quả cảm, niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi.
🕊 3. Giai đoạn 1975 – 1986: Văn hóa kiến quốc – Kết nối Bắc Nam, kết nối dân tộc
Sau đại thắng mùa Xuân 1975, cả nước bước vào công cuộc thống nhất đất nước và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Văn hóa trở thành cầu nối tinh thần, góp phần hình thành bản sắc Việt Nam thống nhất trong đa dạng, phát huy truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Các Đại hội Đảng toàn quốc lần IV và V tiếp tục nhấn mạnh vai trò của văn hóa – văn nghệ trong sự nghiệp cách mạng, coi đây là bộ phận hữu cơ trong xây dựng con người xã hội chủ nghĩa. Các phong trào văn hóa quần chúng lan rộng khắp nơi; hoạt động sân khấu, điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, báo chí, xuất bản… tiếp tục khơi dậy tinh thần lạc quan, đoàn kết, sáng tạo.
Văn hóa trong giai đoạn này đã chuyển mình từ văn hóa kháng chiến sang văn hóa kiến quốc, từng bước tạo dựng nền móng tinh thần cho thời kỳ Đổi mới sắp đến.
🚀 4. Giai đoạn từ 1986 đến nay: Văn hóa – Nền tảng tinh thần của đổi mới và hội nhập
Bước vào công cuộc Đổi mới từ năm 1986, văn hóa Việt Nam giữ vai trò tiên phong trong định hướng dư luận, thúc đẩy cải cách xã hội và khẳng định bản sắc dân tộc trong thời đại hội nhập. Từ chủ trương lớn của Đảng tại Đại hội VII (1991) và các Nghị quyết chuyên đề như:
- Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa VIII, 1998) - nghị quyết chuyên đề về văn hóa đầu tiên của Đảng, khẳng định rõ: Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội;
- Nghị quyết số 23-NQ/TW (Khóa X, 2008) định hướng đổi mới, nâng cao hoạt động văn học nghệ thuật trong thời kỳ mới, xác định văn học, nghệ thuật là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn hóa, góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam;
- Nghị quyết số 33-NQ/TW (Khóa XI, 2014) nhấn mạnh: “Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh ”.
Phong trào xã hội hóa văn hóa lan tỏa sâu rộng, huy động nguồn lực xã hội tu bổ di tích, phát triển thiết chế văn hóa – thể thao, nâng cao đời sống văn hóa cơ sở. Bên cạnh đó, ngành văn hóa đã không ngừng hiện đại hóa, chuyển mình mạnh mẽ theo xu hướng chuyển đổi số, bảo tồn di sản đi đôi với sáng tạo đương đại.
Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 đã một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của văn hóa trong giai đoạn phát triển mới của đất nước: “Văn hóa còn thì dân tộc còn. Văn hóa là hồn cốt của dân tộc.”
🌟 Một bản trường ca rực rỡ
Có thể nói, qua suốt 80 năm, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã viết nên một bản trường ca rực rỡ – nơi bản sắc Việt Nam được hội tụ, kết tinh và lan tỏa. Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng – Thông tin là mạch dẫn – Thể thao là sức mạnh – Du lịch là nhịp cầu kết nối”, ngành đã và đang khẳng định vai trò dẫn dắt trong hành trình phát triển toàn diện của đất nước.
Vinh dự đón nhận những phần thưởng cao quý như Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, và nhiều danh hiệu tôn vinh khác, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục giữ vững niềm tin, bản lĩnh và khát vọng – phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, vì một nền văn hóa Việt Nam hiện đại, tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc./.
🕊 1. Giai đoạn 1945 – 1954: Văn hóa đồng hành cùng cách mạng giải phóng dân tộc
Sau khi Đề cương về Văn hóa Việt Nam (1943) ra đời, văn hóa cách mạng đã bước vào một giai đoạn lịch sử trọng đại – gắn bó mật thiết với sự nghiệp giải phóng dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa trở thành vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng, hiệu triệu toàn dân đứng lên khởi nghĩa, giành độc lập với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Tinh thần cách mạng ấy được khắc họa rõ nét trong các tác phẩm văn hóa nghệ thuật tiêu biểu như Tiến quân ca (Văn Cao), Diệt phát xít (Nguyễn Đình Thi), Mười chín tháng Tám (Xuân Oanh)…
Trong những năm kháng chiến chống Pháp, phương châm "kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến" trở thành kim chỉ nam hành động. Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất (1946) do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đã xác lập vai trò tiên phong của văn hóa. Lời căn dặn: "Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi" đã khơi nguồn cảm hứng và trách nhiệm cho biết bao thế hệ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà báo, nghệ nhân...
Từ lời ca, nét bút đến thước phim, sân khấu, tranh cổ động... đều trở thành những vũ khí tinh thần mạnh mẽ, góp phần vào chiến thắng Điện Biên Phủ – lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
🔥 2. Giai đoạn 1954 – 1975: Văn hóa kháng chiến – Văn hóa kiến thiết xã hội chủ nghĩa
Trong kháng chiến chống Mỹ, văn hóa tiếp tục thể hiện vai trò dẫn dắt, cổ vũ tinh thần yêu nước, kết nối ý chí Bắc - Nam. Miền Bắc từng bước hình thành nền văn hóa xã hội chủ nghĩa với hệ thống thiết chế văn hóa như nhà hát, thư viện, rạp chiếu bóng, bảo tàng… phục vụ nhân dân, xây dựng con người mới XHCN.
Cùng lúc đó, ở chiến trường miền Nam, các phong trào "tiếng hát át tiếng bom", các tác phẩm phản ánh khí thế chiến đấu sục sôi đã thôi thúc hàng triệu trái tim yêu nước. Những câu thơ như: “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy tương lai” (Tố Hữu) đã trở thành biểu tượng tinh thần thời đại.
Lực lượng văn nghệ sĩ, nhà báo, họa sĩ, quay phim... không chỉ là những người làm nghề, mà là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, trực tiếp tham gia chiến đấu hoặc sáng tạo trong lửa đạn.
Văn hóa trong thời kỳ này không chỉ là công cụ tuyên truyền mà đã trở thành nguồn sức mạnh tinh thần nội sinh, hun đúc ý chí chiến đấu, lòng quả cảm, niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi.
🕊 3. Giai đoạn 1975 – 1986: Văn hóa kiến quốc – Kết nối Bắc Nam, kết nối dân tộc
Sau đại thắng mùa Xuân 1975, cả nước bước vào công cuộc thống nhất đất nước và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Văn hóa trở thành cầu nối tinh thần, góp phần hình thành bản sắc Việt Nam thống nhất trong đa dạng, phát huy truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Các Đại hội Đảng toàn quốc lần IV và V tiếp tục nhấn mạnh vai trò của văn hóa – văn nghệ trong sự nghiệp cách mạng, coi đây là bộ phận hữu cơ trong xây dựng con người xã hội chủ nghĩa. Các phong trào văn hóa quần chúng lan rộng khắp nơi; hoạt động sân khấu, điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, báo chí, xuất bản… tiếp tục khơi dậy tinh thần lạc quan, đoàn kết, sáng tạo.
Văn hóa trong giai đoạn này đã chuyển mình từ văn hóa kháng chiến sang văn hóa kiến quốc, từng bước tạo dựng nền móng tinh thần cho thời kỳ Đổi mới sắp đến.
🚀 4. Giai đoạn từ 1986 đến nay: Văn hóa – Nền tảng tinh thần của đổi mới và hội nhập
Bước vào công cuộc Đổi mới từ năm 1986, văn hóa Việt Nam giữ vai trò tiên phong trong định hướng dư luận, thúc đẩy cải cách xã hội và khẳng định bản sắc dân tộc trong thời đại hội nhập. Từ chủ trương lớn của Đảng tại Đại hội VII (1991) và các Nghị quyết chuyên đề như:
- Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa VIII, 1998) - nghị quyết chuyên đề về văn hóa đầu tiên của Đảng, khẳng định rõ: Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội;
- Nghị quyết số 23-NQ/TW (Khóa X, 2008) định hướng đổi mới, nâng cao hoạt động văn học nghệ thuật trong thời kỳ mới, xác định văn học, nghệ thuật là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn hóa, góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam;
- Nghị quyết số 33-NQ/TW (Khóa XI, 2014) nhấn mạnh: “Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh ”.
Phong trào xã hội hóa văn hóa lan tỏa sâu rộng, huy động nguồn lực xã hội tu bổ di tích, phát triển thiết chế văn hóa – thể thao, nâng cao đời sống văn hóa cơ sở. Bên cạnh đó, ngành văn hóa đã không ngừng hiện đại hóa, chuyển mình mạnh mẽ theo xu hướng chuyển đổi số, bảo tồn di sản đi đôi với sáng tạo đương đại.
Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 đã một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của văn hóa trong giai đoạn phát triển mới của đất nước: “Văn hóa còn thì dân tộc còn. Văn hóa là hồn cốt của dân tộc.”
🌟 Một bản trường ca rực rỡ
Có thể nói, qua suốt 80 năm, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã viết nên một bản trường ca rực rỡ – nơi bản sắc Việt Nam được hội tụ, kết tinh và lan tỏa. Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng – Thông tin là mạch dẫn – Thể thao là sức mạnh – Du lịch là nhịp cầu kết nối”, ngành đã và đang khẳng định vai trò dẫn dắt trong hành trình phát triển toàn diện của đất nước.
Vinh dự đón nhận những phần thưởng cao quý như Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, và nhiều danh hiệu tôn vinh khác, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục giữ vững niềm tin, bản lĩnh và khát vọng – phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, vì một nền văn hóa Việt Nam hiện đại, tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc./.